5G, Endüstri 4.0’ın önüne geçecek

Ülkemizin düşünce hayatının önemli isimlerinden yazar Dr. Rüştü Bozkurt, 5G teknolojilerinin yaratacağı ekosistemin Endüstri 4.0’dan bile önemli olduğunu işaret ediyor. Bozkurt, “İster kabul edelim, isterse etmeyelim…5 G teknolojisi, mobil iletişimde daha önceki 4G ve 3G’ye göre çok farklı nicelikler yaratacak ve nitelik değiştirecektir… 5G’nin yaşamımıza etkileri daha yaygın ve daha derin olacaktır” diyor.
Sayın Bozkurt, konu hakkındaki değerlendirmeleri esohaber de paylaştı.

Endüstri 4.0 aşamasının omurgası

5G standardı sorgulanmalı

Bilinç, içinde yaşadığımız doğaya, ilişkide bulunduğumuz toplumlara, geleceği güven altına almak

için yarattığımız beklentilere göre davranışlarımızı yönlendiren zihni etkinliklerin en üst düzeyidir. Çok genel çizgileriyle insanlık bugüne kadar üç önemli bilinç aşamasından geçmiştir: Mitolojik bilinç, teolojik bilinç ve ideolojik bilinç.

“Mitolojik bilinç” tanrılar, kahramanlar ve yaratılış efsaneleri üzerinde kuruludur. İnsan yaşamına dokunan her alanın bir tanrısı, kahramanı vardır, mit’ i vardır; insanlar belanın da bereketin de zihinlerinde yarattıkları, genellikle de insan benzeri olan kutsalların iradesinden kaynaklandığına kendilerini inandırmıştır. Teolojik bilinç böylesi inanç sistemlerinden beslenir.

Ölçeği farklı olsa da topluluk ya da toplumlarda her zaman var olan “ ideolojik bilinç”, özellikle Sanayi Toplumu aşamasında ulus devletlerin “millet kavrayışı”, toplumsal sınıfların “ iktidar ve paylaşım algısı” üzerinde yükselerek yaygınlaştı; toplumları derinden etkileyecek düzeye ulaştı. Millet algısı ve emek-sermaye kavramları çerçevesinde yaygınlaşan “ideolojik bilinç” 20’inci yüzyıla damgasını vurdu.

İnsanlığın bugün ulaştığı aşamada; mitolojik, teolojik ve ideolojik bilinç ötesinde, çıplak gücünü aşan sorunlarına çözüm üretmede teknolojik gelişmelerden beklentileri hızla artmakta ve “teknolojik bilinç” insanlığın yönetişimde başat rol oynamaktadır. Yaşadığımız “ekoloji ve evrim dengelerinde” konumlanma, yeni bağlantı, iletişim ve işbirlikleri fırsatları “toplumsal ilişkileri ayarlama” ve geleceğimizi güven altına alacak “beklentilerimizi” tasarlamada “teknoloji bilinci” önemli bir etken haline gelmektedir.

Teknolojinin bilincin temel bileşenleri olan çevreyi bilme, kendini tanıma ve beklentileri tasarlama konusunda gelişmeleri dört odakta toplayabiliriz:

1 Teknolojik gelişmelerin ekoloji ve evrimi birlikte değerlendirme fırsatları doğada, toplumsal ilişkilerde ve beklenti oluşturmada yeni bir aşamaya geçilmesini sağlıyor. Bu yeni aşamada kuantum mekaniğinin işleyişini daha derinliğine kavrayabiliyor; uzayın sonsuzluklarında olup bitenleri gözlemleyebiliyoruz. Halley kuyruklu yıldızının keşfi, nasıl ki kozmosla ilgili mitolojik bilincimizi değiştirmişse, teknolojinin en küçük parçacıkla, uzayın sonsuz büyüklüğünü kavrayışımızı farklılaştırması da hayatı anlama ve anlamlandırmadaki algı, bilgi ve değerlendirmelerimizi değiştiriyor.

Somut bir örnek vermek gerekirse, CRİSPİ CAS 9 tekniğinin gelişmesi, tarımsal üretimde ciddi verimlilik yarattığını şimdiden kanıtlamış durumda. Ayrıca toprağın altına yerleştirilen sensörlerle geleneksel tarımsal üretimin gübre, sulama, ilaç gibi tarımsal girdilerin kullanım algımızı köklü biçimde değiştiriyor. Dr.Özgür Arpat’ın belirttiği gibi, “ekoloji ve evrimin birlikte ele alınması”, yaklaşık 13 bin yıldır toprağa ve üzerindeki bitkiye odaklı tarımsal üretim bilincimizi, toprağın yapısına ve derinliklerine taşıyor. Bugün modern seralarda dönüm başına 40 tonu aşan üretim, toprağın bitki için zararlı bileşenlerini ayıklayan, yararlı bileşenleri veren modern sera tekniğine dayanıyor. Bir inekten günde yaklaşık 40 litre süt alınabilmesi, hayvansal üretime bakışımızı değiştiriyor.

2 Toplumun sağlıklı bir gelecek inşa etmesine katkı yapacak bilinçli davranışın bir başka bileşeni de,” sosyal ilişkilerin örgütlenmesi ve ayarlanması”dır.

Sosyal ilişkilerimizi belirleyen beş bileşene çok sık gönderme yapıyoruz: Teknolojinin sosyal, zamansal, mekânsal, deneysel ve psikolojik mesafe anlayışını değiştiren etkenleri kavramadan, insanların huzur ve refahını belirleyen “doğru sosyal konumlanmalar” inşa edemeyeceği biliniyor.

Teknoloji insanlar arasındaki ulaşabilirdik ve erişebilirlik engellerini tek tek kaldırıyor: Görme, duyma, dokunma, tatma ve koklama alanında insanın çıplak gücünü çok aşan araç-gereç desteği devreye giriyor. Ulaşabilirlik, farklı toplumları ve gelişme düzeylerini görme ve anlama fırsatları yaratıyor. Erişebilirlik, uzaktaki olguları ve olayları evimizde sıcak koltuğumuzda otururken tv ve başka iletişim araçlarıyla da bir tuşa dokunacak kadar yakınlaştırıyor. Uzaktan kontrol olanakları hızla artıyor. Dil engelinin ortadan kalkmasıyla da sosyal ilişkilerin bileşen ve bağlamları hızla değişiyor.

Teknolojinin mesafeleri yeniden tanımlaması “toplumsal ilişkilerdeki konumlarımızı” da değiştiriyor.

3 Teknolojik gelişmeler, bilincin en üs düzeyi olan “ benzetim ve beklenti yaratma” konusunda da yeni fırsatlar yaratıyor.

Teknoloji, sonsuz küçük ile sonsuz büyük alanında ölçme, sayma, kümelendirme, ölçeklendirme ve anlamlandırma fırsatlarının önünü açıyor.

Her şeyi ölçer ve kaydeder hale geldiğimizde, olasılık hesaplarını geliştiren matematikçilerin altını çizdiği gibi, belirsizlikleri azaltma aşamasına geçeceğiz. Bugün internetten blockchain tekniklerinin potansiyeline, video kayıtları ve veri ve bilgilerin istendiği zaman görme olanaklarına dördüncü boyut olan zaman algımızı bile yeniden tanımlamamıza yol açan aşamaya geçiyoruz.

Veri, büyük veri, kayıt olanakları, veri işleme kapasiteleri, veri işleyen algoritma ve yazalım potansiyellerinin yaratacağı fiziksel ve toplumsal konumlanma, beklenti dengelerini köklü biçimde değiştirme potansiyellerine sahip.

4 Teknolojinin veriye erişme, veriyi malumata ve bilgiye dönüştürme, bilgiyi anlayarak ve anlamlandırarak değer üretme konularındaki atılımı, düşünce ve inanç sistemlerimizin temel bileşenlerini de etkileyecektir. Teknolojinin yeni olanakları, bilişsel güçlerimizi artırıyor; çalışanlar, müşteriler, iç ve dış süreçler ile inovatif yetkinliklerimizi güçlendiriyor ve etkileşimi derinleştiriyor.

Düşünce sistemlerinin dönüşümü görece daha kolaydır; inanç sistemine ilişkin teknolojinin yarattığı olumlu ve olumsuz etkilerle yüzleşme ise daha zor olabilir. Teknolojik gelişmelerin, düşünce ve inanç sistemlerimizi nasıl etkileyeceğini sorgulayarak, insanımızın “farkındalık düzeyini” yükselten “erken uyarı mekanizmaları” geliştirmek, akıllı bir tutum olacaktır.

Mobil iletişimde oluşmakta olan yeni 5G standardı hızla ülke ve şirket yöneticilerinin gündemine girdi. Oluşmakta olan yeni teknolojinin insanlık gündemdeki yerini kavramak için üç önemli yabancı gazeteyi taramak yeter: Financial Times, The New York Times ve Wall Street Journal… Ülke içinde de çok sayıdaki periyodik gibi Herkese Bilim Teknoloji Dergisi gibi yayınları izlemeliyiz.

Mobil iletişimde 5G standardının bireysel yaşamımız kadar ülkemize etkilerinin neler olabileceğinin işaretlerini de sürekli tartışmakta yarar var.

İlgi duyanlar için bir örnek: 10 Eylül 2018 günü “FT Special Report” eki “Futur Connectivity” de ana temayı 5G’nin olası etkileri oluşturuyordu; önde gelen medyada bu konu geniş yer alıyor. Bu bize bir uyarı olmalı.

5G’nın 2023’e kadar yaşamımızı nasıl etkileyeceğini toplum olarak yakından izlemeliyiz.

Neler değişecek?

5G önümüzdeki yıllarda neleri değiştirecek?

Otonom araçların yaygınlaşmasını hızlandıracak.

Uzaktan iş yapma, örneğin ameliyatlar çoğalacak.
Yüksek düzeyde veri transferleri yapılabilecek.
Nesnelerin İnterneti(IoT) yoğunlaşacak.
Sistemlerin edilgen kontrolü artacak.
Mobil iletişimde geniş bant kapasiteleri artacak.
Düşen enerji maliyeti, uzun ömürlü pil aşamasına geçilecek.
Günlük yaşamda cihaz yoğunlukları artacak.
Gecikmelerin aralıkları daralacak.
Süreçler uçtan uca ve tam zamanlı kontrol edilecek.
Veri akışlarının hızı artacak.
Veri transferlerinin güvenirliliği artacak
Blockchain gibi diğer teknolojilerin de tamamlayıcı etkilerini artıracak.
Süreç kontrolleri “maliyet düşürmeleri” hızlandıracak
Ağ oluşturma maliyetleri düşecek, ağ yapıları farklılaşacak.
İletişim altyapılarında önemli değişiklikler olacak.

Yaşamamıza nasıl yansıyacak?

Başlıklar halinde sıralanan gelişmeler yaşamın derinliklerine de yansıyacak:

Tüketici değer, beklenti ve davranışları farklılaşacak.

Satın alma kalıpları değişecek.
Ürün ve üretimi metotları köklü biçimde değişecek.
İş süreçleri radikal değişikliklere uğrayacak.
Bireysel ve kurumsal anlamda işbirlikleri yaygınlaşacak ve derinleşecek.
Makinelerin ve sistemlerin iletişim kurma engelleri kalkacak.
Evrenin yapısıyla ilgili ayrıntı bilgilerimiz artacak.
Ürün, süreç, hizmet, erişim, ulaşım, yaşam biçimi ve yaşam tarzları değişecek.
Sosyal, mekânsal, zamansal, deneysel ve psikolojik mesafe ayarları yeniden tanımlanacak.
Yeni bir dünya kurulacak, insanlar da o dünyadaki yerlerini alacak

Ne yapmalıyız?

Başta Çin ve ABD olmak üzere bütün ülkeler 5G konusunda teknolojik gelişmenin gerisinde kalmamak için çabalıyorlar. Bir yandan mobil iletişimin çekirdek teknolojileri -yarı iletken teknolojiler- geliştirilirken, öte yanda mobil iletişim altyapılarını uyumlu hale getirmek için yatırım yapıyorlar.

Türkiye’nin gündeminde de konu iki yönüyle ele alınmalı: Çekirdek teknolojilere ne yapabiliriz? Mobil eletişim altyapımızı nasıl tam zamanında uyumlu hale getiririz? 5G teknolojilerinin yaratacağı ekosistemi ülkemizi isteğimiz hedefe götürecek biçimde nasıl etkileyebiliriz?

İster kabul edelim, isterse etmeyelim…5 G teknolojisi, mobil iletişimde daha önceki 4G ve 3G’ye göre çok farklı nicelikler yaratacak ve nitelik değiştirecektir… 5G’nin yaşamımıza etkileri daha yaygın ve daha derin olacaktır

5G ve “problem çözme”

Teknolojik alanda ne gibi gelişmeler olduğuna ilişkin bilgilendirmeler toplumun farkındalık düzeyini yükseltme beklentisi nedeniyle önemlidir. Daha da önemlisi, teknolojik gelişmelerin yaşamımızı nasıl etkileyeceğine ilişkin zihni modeller ve benzetimlerle hayatın gerçeklerine uygun beklenti oluşturmasıdır.

Teknolojik gelişmelerin insan yaşamına etkilerini gözeterek, mobil iletişimdeki 5G standardının ekonomide temel değerlerden biri olan “problem çözme” konusuna ne gibi etkiler yapabileceğini tartışalım.

Bir ekonomik değer olarak “problem çözme”, “kalite”, ” çeşitlilik” “maliyet düşürme” gibi ağırlıklı olan ilk 4 değerden biridir. Uygulamacılarla yapılan araştırmalara göre toplam ekonomik değerler içinde yüzde 6’ya yaklaşan bir ağırlığı vardır.

“Problem çözme” konusunu mobil iletişimde 5G standardının hangi bağlamlarına dikkat emeliyiz?

1 5G’nin bağlantı, iletişim ve işbirlikleri potansiyeli, problemlerin kaynağını inmek için eleştirel düşünce, özgür ortam ve özgün sonuçlar üretme düzeyini yükseltecektir.

2 Her alanda ve her anlamda, güven sorununu önemli olacaktır. Korku, endişe ve kaygı yaratan ortamlarda özgür ve özgün düşünce sınırlanacağı için 5G’nin bağlantı, iletişim ve işbirlikleri potansiyelleri yeterince öngörülmesini engeller, kaynak israfına yol açar.

3 5G standardının yaratacağı hız ve esneklik, iş yaparken “fizibilite-odaklı” çalışabilmemiz için analitik yetkinliği geliştirici bir ortam ve iklime ihtiyaç duyacaktır.. Alışkanla yönetim yerine analizle yönetim, büyük verinin ehlileştirilerek ayıklanması, işe yarar verilerden yeni bir ürün ve yeni bir iş yapma metodu üretilmesi merkez düşünce olma özelliğini pekiştirecektir.

4 5G sistemi bir yarı iletken teknolojisinde gelişme olduğu için, yeni bir çekirdek teknoloji ve onu tamamlayan bir altyapı ağı demektir. Teknolojinin insanlara dokunması için gerektirdiği altyapı yatırımlarını bir bütün içinde algılamadan etkili uyum yaratmak güçtür.

5 5G sistemi daha önceki mobil iletişimi aşan, bağlantı, iletişim ve işbirliklerini farklı boyutlara taşıyan yapısı, yeni bir “ekosistem” oluşturacaktır. Ekosistem bağlamında, bağlı ve bağımsız değişkenlerin ne olabileceğini, nasıl bir ağ yapısı ve platform yapıları oluşturacağını bilmeden “5G aşamasının problem çözme potansiyelini” doğru okuyamaz ve anlamız mümkün değildir.

6 5G standardı, büyük veri ölçeğini büyütecek, büyük sayılar yasası gereğince insan davranışları dahil “olasılık hesaplama” yeni boyutlar kazanacaktır. Olasılıkların daha gerçekçi belirlenmesi, “belirsiz alanı” ile “risk alanı” saptamada yeni olanaklar yaratacaktır. Bu açıdan bakıldığında “problem çözme performansını” destekleyecek algoritmaların üretilmesi hayati önem kazanmaktadır.

7 “Problem çözmede hız ve esneklik” 5G standardı ile birlikte önemli bir ihtiyaç haline gelecektir. Bu açıdan, daha başından 5G teknolojisinin çekirdeği olan yarı iletken teknoloji bağlamı, mobil iletişim ağlarının gerektirdiği yatırımlar bir bütün içinde değerlendirilir; teknolojik gelişmeyi yakalama, üretme konusunda adımlar atılırsa etkili bir uyum, verimli bir problem çözme üzerinde geliştirilebilir.

III

5G standardının

“bağlantı potansiyeli”

Mobil iletişimde 5G standardından söz ettiğimizde üç kavramın içeriklerini anlamak gerekiyor: Bağlantı, iletişim ve işbirlikleri.

5G standardının, bu üç alanda, insanlık tarihinde hiç tanıklık etmediğimiz köklü değişmeler yaratacağının güçlü kanıtlarına sahibiz.

David Harvey’in, Sungur Savran tarafından dilimize aktarılan Sermaye Muamması kitabının 19’uncu sayfasındaki ekonomik krizler ve çöküşü anlatırken ulaştığı genellemeyi ödünç alalım: “…ölçeği ve kapsamı bir tarafa bırakılırsa, günümüzdeki çöküşte hiç de alışılmadık bir yan yoktur. Ne de bu çöküşün kaynağının kentsel gelişmelerde ve emlâk piyasalarında yatıyor olmasında olağan bir şey vardır.Şu sonuca ulaşmak gerekiyor: Burada, dikkatle yeniden kurulması gereken içkin bir bağlantılılık mevcut”.

Yeni hukuk

Bağlantılılık ve ağ oluşumu, bugünün dünyasında ekonomide büyümeyi de krizleri de belirleyici etkenlerden biri…5G standardının kapsama alanını alabildiğine yaydığı, yoğunluk ve derinlik kazandırdığı “bağlantılılık” kavramını biraz daha yakından bakmalıyız ki, yakın geleceğimizi nasıl etkileyeceğini daha net kavrayabilelim.

Prof.Dr. Türker Kılıç, HBT’de yayınladığı beynin düşünme biçimi ve zihin oluşumuyla ilgili yazılarında şöyle diyor:” Yeni hukuk, ‘adalet mülkün temilidir’ yerine ‘adalet bir bağlantısallık ağı olarak yaşamın temelidir; (…) vatandaş olarak insanların haklarını değil, yaşam ağının haklarını önceler” . Ayrıca bu yeni hukuka “ekolojik hukuk” diyenlerin de olduğunu anımsatıyor.

Kılıç, yazısını bitirirken var olan ekonomi anlayışı ister Marx, ister Adam Smith düşüncelerinden hareket etsin, “ikisi de aynı paradigmanın farklı yüzleridir; birinde ‘yaşamın’ mülkiyeti devlette, diğerinde ise şahıslardır” diyerek ikisi arasında çok büyük bir fark olmadığını belirtiyor, ‘ekonomi, yaşam ağı içerisinde insanların birbiriyle ‘karşılıklı bağımlılık’ sürecinin yaşam için’liğini sağlayan ilkeler bütünü olmalıdır. Bağlantısal bütünsellik aslında burada anahtar sözcüktür; artık her şeyin içinde bulunduğu ağ ile anlamlı olduğunu ; hiç bir ‘şeyin’ tek başına anlam taşımadığını biliyoruz” genellemesine ulaşıyor.

Bugün ülkemizde yaşanmakta olan ekonomik sorunların kavranması ve uygun çözümlerin üretilmesinde 5G standardının ‘bağlantı, iletişim ve işbirlikleri’ potansiyellerini kavrayarak değerlendire düzeyine sıkı sıkıya bağlı olduğunu fark etmeliyiz.

İşletme içi sorgulama

Paylaştığımız genellemeleri “işletme ölçeğine” indirdiğimizde, işyeri yöneticileri olarak bir dizi soruya dinamik bir anlayışla cevaplar aramamız gerekir:

5G standardının bağlantı potansiyellerini kullanabilmek için işyerimizi nasıl konumlandırmalıyız?

Artan bağlantı, sıkılaşan ağ yapıları ve çeşitlenen ve derinleşen platform yapılarında doğru bir konumlanma yapabilmemiz için fırsat ve tehditler nelerdir?

Ülkemizin ekosistemi 5G teknolojinin dayatacağı bağlantılık için hangi elverişli fırsatlara, ne gibi kısıtlara sahiptir? Siyasi iradeden kolektif çözümler için hangi taleplerde bulunmamız gerekir?

5G standardının sağlayacağı bağlantıların olası etkileri konusunda net bilgiye sahip miyiz? Etkin koordinasyon yapabilecek donanımlarımız var mı? Odaklanarak kaynakları verimli kullanabilecek miyiz?

Sektörel ya da mesleki anlamda, ortak hareket ederek 5G bağlantı potansiyellerini değerlendirmede işbirliği yaparak dayanışma içinde olabilecek miyiz?

Bir sonraki yazıda 5 G standardının “işbirlikleri çerçevesini” nasıl etkileyeceğini tartışmaya çalalım….

5G “işbirlikleri yapısını”

değiştirecek

Evrimin üreme, mutasyon, ayıklama, yalıtım ve işbirliği süreçlerini izlediğini biliyoruz.İşbirliğinin, canlı varlıkların canını, neslini, aklını, malını ve kültürünü korumanın da en üst düzey ilişkileri anlamına geldiğinin farkındayız.

Bu yazıyı, yeni iletişim olanaklarının ulaşabilirdik ve erişebilirlik etkilerini, küresel rekabeti değiştirme potansiyellerini, iş istihbaratının nitelik değişmelerini, işbirliği bağlamında doğru eşleşmelerin önemini, anı kırılganlıkların olumsuz etkilerinin azaltılmasının önemini, bir zihni ön hazırlık için “erken uyarı” çağrısı olarak algılamanızı istiyorum.

Erişilebilirlik artacak

potansiyelleri “ulaşabilirlik ve erişebilirlik” olanaklarını yeniden yapılandıracak. Sınırsız iletişim, uzaktan kontrol olanakları, süreçleri eş zamanlı uçtan uca kontrol edebilme potansiyeli ulaşabilirlikte yeni sınırlara ulaşacak. Başka bir anlatımla internet, bugünkü kapasitesinin on mislini aşan yeni kapasitelere doğru evrilecek.

Toplumsal gelişme odağından bakıldığında, yeni teknolojilerin üretim, ulaşım ve iletişim alanında yarattıkları değişmenin iç bütünlüğü yeni ilke, kural ve kurumları belirleyecek. İlke ve kurallar, kurumların örgütsel yapıları aracılığıyla hayata taşındıkça, ilkelerin ve kuralların yaptırım gücü arttıkça, yeni kültürler de oluşacak. 5G standardı, işbirliklerine ilişkin yeni kuralları, yeni yapıları ve yeni kültürü birlikte getirecek. Teknolojinin toplumsal dönüşüm yaratmadaki bu etkilerini dikkate almadan, 5G standardının işbirliği potansiyelini gerektiği gibi değerlendirmeden sağlıklı gelecek inşa etmemizin güç olacağını fark etmeliyiz.

5G standardı tam olarak yaygınlaştığında “işbirlikleri” küresel rekabetin “çatışma ve uzlaşma süreçlerini” yeniden belirleyecek. Çünkü canlı ve cansız sistemlerin etkileşimi olan ekosistem bugünden çok farklı yapı ve işlev bütünü oluşturacak. 5G standardını bir teknik erişebilirlik alanı olarak değerlendirdiğimizde, sermayenin yeniden üretimini değiştireceği daha şimdiden belli olmuştur. David Harvey’in analizini dikkate aldığımızda, başlangıç sermayelerinin ölçeği yeniden tanımlanacaktır. Bugün, “Türkiye’ de işsizlik yoktur, mesleksizlik vardır” diye tanımladığımız sorun nitelik ve nicelik değiştirecektir; işgücü daha ileri uzmanlık ve daha yüksek ücret gerektirecektir. Doğal engellere bakışımız ve üretim araçlarının yeterlilik düzeyi yeniden tanımlanacaktır. İş yerlerimizde uygun olmayan teknolojilerin değiştirilmesi ve organizasyonel yapıların yenilenmesi kaçınılmaz olacaktır. Piyasalarda para ile desteklenen talep yetersizliği yeni boyutlara ulaşılacaktır. Gelişmeleri yönlendirmemiz yeni bağlantı, ilişki ve işbirliği biçimleri gerektirecektir. İşyeri yönetimleri 5G mobil iletişim standartlarının gelecek 10 yılda bütün bu alanları nasıl etkileyeceğine ilişkin yol haritalarına sahip olurlarsa işlerinin daha etkin yapabilecektir.

İş istihbaratı nitelik değiştirecek

Etkin işbirlikleri yaparak, sinerji yaratmak istiyorsak; “iş istihbaratını” da yeni bir anlayışla ele almak gerekir. Yeni bağlantılılık ve ağ yapısında iş istihbaratının niteliği de değişecektir. Eğer geleceğe yönelik etkin işbirlikleri yapmak için uygun iş yerleriyle eşleşmenin önemini kavramışsak, şimdiden iş istihbarat ihtiyacımızı, istihbaratı temin edebileceğimiz açık kaynakları, özel istihbarat kanallarını da analiz ederek bir yol haritasına sahip olmak gerekir.

Dünyanın her yeri ile işbirliği yapabilme potansiyelleri var. Bu potansiyelleri değerlendirirken, kiminle ve hangi koşullarda işbirliği yaptığımız, rekabet gücünü de belirler. Önce de belirttiğimiz gibi 5G standardı “eşleşme yapabileceğimiz alan ve kuruluşları” belirlemeyi daha kritik bir sorun olarak karşımıza çıkaracaktır.

5G standardını, sadece mobil iletişim ile sınırlı bir teknoloji olarak algılamak çok sakıncalı bir bakış olur. Bu yeni bağlantı, iletişim ve işbirliği potansiyeli, sosyo-ekonomik ve kültürel yaşamımızın bütün derinliklerini etkileyecektir…Olası etkilenmeleri öngörmek, önlem almak, uygulamaları gözetmek ve denetlemek çok hayati sorunlarımızdır.

Artan işbirlikleri potansiyeli, anı kırılganlıklardan, zaman ve mekan mesafelerine, sosyal mesafelere, deneysel mesafelere her alanı etkileyecektir…Yaşam biçimi ve yaşam tarzlarımızı ciddi biçimde değiştirme potansiyelidir.

Gelecek yazıda 5G standardının “zihinsel esneklik ve çeviklik ihtiyacı” yaratması üzerinde duralım.

5G zihinsel “hız, esneklik ve çeviklik”

gerektirecek

Çok tekrarladığımız tanıma dönelim: Teknoloji, insanların çıplak gücüyle yapamadıklarını, akıllarını kullanarak buldukları araç ve metotlarla yapmasıdır.

Teknolojik gelişmeler, sosyal, zamansal, mekânsal, deneysel ve psikolojik mesafelerin yeniden tanımlanmasına yol açmakta; büyük teknolojik dönüşümler yaşam biçimlerimizi ve yaşam tarzlarımızı önemli ölçüde dönüştürmektedir.

Yarı iletken teknolojileri, daha önceki teknolojilerden nitelikte de ayrılmaktadır. Daha önceki teknolojiler insanların kas gücünün uzantısı iken, yarı iletken teknolojiler insanın zihin gücünün ustası olarak daha büyük potansiyellere sahiptir. Özellikle sayısal teknolojilerin temel yapısı, veriyi değer üretmenin başlıca kaynağı haline gelmiş, topraktan fabrikaya geçen gücü, veri ve bilgiye taşımıştır.

Katlanarak büyümenin etkileri

Yeni teknolojinin temel özelliklerinden biri de hızıdır. Daha önceki teknolojik doğrusal büyürken, bugünün teknolojilerin üstel büyümesi, “ hız, esneklik ve çeviklik” ihtiyacını artırmaktadır.

4G teknolojisinde saniyede 100 megabit yükleme ve indirme yapılabilirken, 5G’nin bu kapasiteyi 1000 megabit çıkarması, bağlantıları artıracağı gibi, iletişim ve işbirliklerini daha ileri boyutlara taşıyacağının kanıtıdır.

5G teknolojisi temas yaygınlığını artıracaktır. Bilgili ve temas halinde halkın toplumsal enerjisi, gelecek 10 yılda kalkınmanın temel itici gücünü oluşturacaktır.

Bağlantıların alabildiğine artması, akıllı ve bağlantılı ürünlerin yaygınlaşması, her şeyin interneti(IoT) ile ulaşabilirlik ve erişebilirlikler, doğası değişen çok değişik mal ve hizmeti elimizin menzili altına sokması, karar verirken hız, esneklik ve çeviklik ihtiyacını da çiğ gibi büyütmektedir.

Hız, esneklik ve çeviklik ihtiyacına yatırım yapmayan toplumlar, hem kendi içlerinde birbirini anlama konusunda sorunlar yaşayacak; hem de küresel toplumu anlama ve ona göre davranabilmeye yönelik çözümler üretmede sorunları büyütecektir.

5G standardının yaratacağı yeni toplumsal ilişkilerin önündeki en büyük engel, geçmişten getirdiğimiz önyargılar, yerleşik doğrular, kalıp düşünceler, kör inançlar ve ezber olacaktır.

5G standardının yaratacağı hız ve esneklik ihtiyacını anlayan, ihtiyacın içeriğini bilen, olası gelişmeleri öngören toplumlar fırsatları daha iyi değerlendirecek; tehlikeleri de daha düşük maliyetle savuşturacaktır.5G standardının yaratacağı ekosistemi etkin değerlendirenler öne geçecektir.

Zihinsel hızın artırılması, 5G mobil iletişim standardının hakim olduğu aşamanın en önemli gündem maddesi olacak. Zihinsel hız, zihnin genetik özellikleri kadar öğretilmiş gerçeklikleriyle de ilgili. Eğer bir toplum 5G mobil iletişim standardının geçmişle bağını, bugünle etkileşimini, geleceği yönlendirme gücünü iyi bilir, derinliğine anlarsa hızlı refleks verir. Bu noktada toplumda uzmanlığın artmış olması, hızlı değişme nedeniyle, hızlı karar veremeye de yardımcı olur.

WSJ’nin ilanları

5G standardının olası etkileri üzerine düşündüklerimizi yazılarla paylaştığımız bu süreçteABD’ de WSJ gazetesindeki ilanlar dikkat çekici biçimde bu alana yoğunlaştı. 5G konusunda yapılan değişik etkinliklerin tam sayfa ilanların sayısı arttı … WSJ’ de 27 Eylül 2018’de yer alan İlanda, çoğu insanın 5G ‘nın sadece “hızları artırmasıyla” ilgilendiğini ; oysa “gerçekliğin çok daha heyecan verici” olduğu belirtiliyordu. 5G’nin iş yaşamında büyük bir sıçramanın adı olduğunun altı çiziliyordu. 5G standardının potansiyeli, hızı, kapasitesi, kapsayıcılığı ve yoğunluğunun olası etkilerine gönderme yapılıyordu :Mobil iletişimde hizmetlerin, deneyimlerin ve uygulamaların yaratacağı yeni bir “iş modeline” yöneliş anımsatılıyordu.

Bir sonraki yazımızda, teknolojinin toplumsal yaşamı değiştirmesini, 5G mobil iletişim standardının da “girişimci ruhun beslenmesi”, “birbirini anlamanın yaygınlaşması”, “bilgi sistemlerinin erişebilirliği artırması”, “merak ve hayal olabileceğine” değineceğiz.

5G, meraklı ve hayal kuran

nesiller gerektiyor

Teknolojilerdeki büyük değişmelerin yaşam biçimi ve yaşam tarzlarımızı etkilediğini önceki yazılarda da ele aldık. Bu yazıda, 5G mobil iletişim standardının, “girişimci ruhu besleme ve birbirini anlayan insanları yaygınlaştırma etkisi”, “bilgi sistemlerinin erişebilirliği artırması”, “meraklı ve hayal kuran bir neslin” yetiştirilmesi gibi yaşamımızı derinden etkileyen yanlarına kısa değinmeler yapalım.

Girişimci ruhu besleyiciliği

5G sistemi, internet, blockchain gibi yeni teknik kazanımların uygulamaya dönük potansiyellerini artırıyor. Teknoloji potansiyelleri rekabet sistemi ve rakip anlayışımızıdeğiştirecektir. Bilgi sistemlerine erişme, verileri derleme ve saklama, analitik ile işimize yarar verileri belirleme, makine öğreniminin desteği ile içgörüleri güçlendirme süreci hızlanacaktır. Özellikle erişebilirlikleri artırması nedeniyle 5G standardı, rekabet gücü yaratmak için “ “girişimci ruhu besleme” ihtiyacınız da büyütmektedir. Bu ihtiyaçların neler olduğunu, gelecekte nasıl evrileceğini, yerel ve küresel ölçekte rekabet gücü yaratma etkilerini öngörmek ve önlem almak önemli. Öngörmenin bir sonraki aşamasını da “ gerişimci ruhu besleyen” bir toplumsal algı, eğitim-öğretim sistemi, gözetim ve denetim mekanizmalarını tasarlama, yapılandırma, işlevsel hale getirme ve kültür yaratma oluşturuyor.

Birbirini anlamanın

yaygınlaşması

Kalkınmanın temel güçlerinden biri de, “bilgili ve temas halinde olan bir halka sahip olmaktır”.Toplumsal enerjiyi arkasına almamış bir kalkınmadan söz etmek zor.Bu açıdan bakıldığında, 5G standardının bağlantı, iletişim ve işbirlikleri potansiyelleri “sosyal mesafeleri” daraltacak; birbirimizle temaslarımız sıklaşacaktır.

Birbirimizle temas, “birbirimizi anladığımız” zaman etkili olur. 5G standardının, birbirimizle temas olanaklarını artırmasını, birbirimizi anlamaya dönüştürmeliyiz. Can Yücel’in çağrısına kulak vermeliyiz:” En uzak mesafe/ Ne Çin’dir / Ne Hindistan/ Ne Afrika/ Ne de yıldızlar geceleri ışıldayan/ En uzak mesafe iki kafa arasındadır/ Birbirini anlamayan”.

Temel sorumuz net: Birbirini anlayan yurttaşlar olmaya yatırım yapmalıyız.

Sözel ve yazılı iletişim olanaklarını artıran 5G standardını, birbirini anlayan insanları çoğaltmanın aracı haline getirmek, önümüzdeki 10 yılın önemli gündem maddelerinden biri olacaktır.

Bilgi sistemlerine

erişebilirliği artırması

Murat Altaş’ın aktardığı bilgiye göre, “Zihin kuramı olarak adlandırılan, başkalarının bilgi, duygu, inanç, niyet ve zihinsel durumlarının farkında olma becerisine sahip yapay zeka geliştirildi.” Makine öğrenimi, insanlık yaşamının bütün derinliklerine doğru ilerliyor. Bu açıdan bakıldığında, Prof.Dr. Türker Kılıç’ın paylaştığı, “ Beyin, yaşam yaratan bilgi işleme sistemidir”. Beyin, yaşam dilini, yeni yaşantıları, seçim yapmayı, bilinci ve zihni yaratır. Bu açıdan “bilgi sistemlerine erişebilirlik” geleceği yaratmanın çok temel ihtiyacıdır. Bu açıdan, 5G standardının bağlantı olanaklarını, iletişim kolaylıklarını ve işbirliği fırsatlarını değerlendirmek başarının da anahtarı haline geliyor.

Bir teknolojik sıçramanın adı olan 5G aşamasının üretim metotlarında, ulaşım ve iletişimde yaratacağı etkilerin bilgi sistemlerine erişmeyle ilgisini zihinlerimizde netleştirmek, geleceği inşa etmede önemli bir adım olacaktır.

Meraklı ve hayal kuran

bir nesil yetiştirmesi

HBR/T’nın Ekim 2018 sayısında Francesca Gino, makalesinde insan doğasının çok temel güdülerinden biri olan “merak ”, yeni bilgi ve deneyimlere ulaşma, daha önce benzeri görülmemiş olasılıkların peşinden gitme olduğunu bertiyor; şirketlerin performansını nasıl etkilediğini analiz ediyor.

Bir toplumun gelişmesi ya da bir iş yerinin performansının arttırılmasında her düzeyde merakın beslenmesi gerekiyor. Merak, insanları belirsiz dış koşulların yaratacağı gelişmelere karşı direncini artırıyor.Yönetilenler ile yönetenler arasında saygıya dayalı işbirliğini pekiştiriyor. Sorgulayıcı düşüncenin gelişmesini, öngörme ve önlem alma yetkinliğinin artırılmasını sağlıyor.

5G mobil iletişim standardı, bağlantılılık, iletişim ve işbirliği ihtiyacını artırıcı etkileri nedeniyle, merakları diri toplumlar için yeni fırsat alanları yaratıyor.5G standardı, toplumsal örgütlenmenin bütün katmanlarında meraklı ve hayal kuran bir nesil yetiştirmenin stratejisini tartışmayı hayati önemde bir konu haline getiriyor.