Endüstri Radyo
ESO Yeşil Blog
5510 sayılı Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 80. maddesi ile işverenler tarafından sigortalılara ödenen kazançların nasıl prime tabi tutulacağını düzenlemiştir. Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği ile de konuya ilişkin detaylı düzenlemeler yapılmıştır. Ayrıca Sosyal Güvenlik Kurumunun 18/06/2020 tarih 2020/20 sayılı ve 02/12/2022 tarih ve 2022/22 sayılı Genelgelerinde konuya ilişkin açıklamalar yapılmıştır.
Anılan düzenlemelere göre sigortalıların kazançları üç grupta değerlendirilmiştir: Tamamı prime tabi kazançlar, kısmen prime tabi kazançlar ve prime tabi olmayan kazançlar. Sigortalılara ödenen yemek bedelleri kısmen prime tabi tutulan kazançlardan biri olarak düzenlenmiştir. Danıştay, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği ve 02/12/2022 tarih ve 2022/22 sayılı Genelgede bulunan yemek bedellerine ilişkin düzenlemelerin bazılarını iptal etmiştir.
Sigortalılara yemek parası, yemek yardımı adı altında ödenen tutarlar da kısmen prime tabi tutulacak kazançlar arasındadır. Sigortalılara yemek parası adı altında yapılan ödemelerin bir kısmı sigorta priminin hesabında dikkate alınmayacaktır. Ödenen yemek paralarının, asgari ücretin Sosyal Güvenlik Kurumu Yönetim Kurulunca belirlenen oranı ile fiilen çalışılan ve yemek parası ödenen gün sayısı ile çarpılması sonucu bulunacak tutarı prime esas kazançların tespitinde dikkate alınmayacak, dolayısıyla bu tutardan prim kesilmeyecektir.
Sosyal Güvenlik Kurumu Yönetim Kurulunca belirlenen oran %23,65 olup, günlük asgari ücretin %23,65’ine kadar olan yemek paraları prime tabi tutulmayacak, bu tutarı aşan yemek parası ödemeleri prime tabi tutulacaktır. 2024 yılı için prime tabi tutulmayacak günlük yemek parası ödemesi 157,69.-TL.’dir.
Tüm ayni yardımlar gibi ayni yemek yardımları da prime tutulmamaktadır. Ancak bazı yemek yardımı türlerinin ayni mi nakdi mi olduğu ile ilgili farklı görüşler bulunmaktadır. Bu tür yemek yardımları ile ilgili olarak Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından 02/12/2022 tarih ve 2022/22 sayılı Genelge çıkarılmıştır. Anılan Genelgenin;
2.1.2 numaralı, “İşverenlerce sigortalılar için üçüncü kişilere nakden yapılan yemek ödemelerinde uygulama” başlıklı bölümünde, işverenlerce sigortalılar için işyeri veya müştemilatı dışında kalan yerlerde üçüncü kişilere yemek bedeli adı altında fatura karşılığı yapılan nakden ödemelerin,
2.1.4 numaralı “Sigortalılar için üçüncü kişilere yemek kuponu, yemek kartı, yemek çeki vb. araçlarla fatura karşılığı ödenen yemek bedellerine ilişkin uygulama” başlıklı bölümünde, sigortalılara ay içinde yemek bedeli olarak nakit ödeme yapılmaksızın, çalıştıkları işyerinin dışında yemek üretimi yapan başka firma veya şahıslar tarafından yemek kuponu, yemek kartı, yemek çeki vb. karşılığında yemek verilmesi halinde sigortalılar için üçüncü kişilere yemek kuponu, yemek kartı, yemek çeki vb. araçlarla fatura karşılığı yapılan ödemelerin,
Nakit yemek yardımı gibi prime tabi tutulacağı açıklanmıştır.
Danıştay 10. Dairesi 2023/170 E., 2024/1853 K. sayılı kararı ile 2022/22 sayılı Genelgenin 2.1.2. ve 2.1.4. numaralı bölümlerini ve bu düzenlemelerin dayandığı Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin değişik 97. maddesinin 7. fıkrasının (a) bendini iptal etmiştir. Ancak iptal kararı sonrasında Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından herhangi bir düzenleme de henüz yapılmamıştır. İlgililerin, iş ve işlemlerinde hata yapmamak için konuyu, konu ile ilgili olarak Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yapılacak düzenlemeleri takip etmeleri uygun olacaktır.
